Organy - NOSPR
Organy
„Niezwykle istotna była faza projektowa – setki rysunków, które nie powstałyby bez użycia współczesnej technologii, technik kreślenia, obliczeń”
Uroczystość otwarcia nowej siedziby NOSPR dzieli od koncertu inaugurującego nasze organy 3026 dni. Długo? Przytoczmy kilka liczb. Instrument jest wielkości domu piętrowego i składa się z blisko miliona ręcznie wyprodukowanych części. Oznacza to, że każdej doby, licząc od otwarcia NOSPR do koncertu inaugurującego organy, warsztat Antona Škrabla musiał zaprojektować, wyprodukować i zmontować 330 części. Pracując non stop, budowniczowie mieliby więc ok. 4,5 minuty na produkcję i montaż każdego elementu.
Aż do uruchomienia centrali telefonicznej pod koniec XIX wieku, organy uznawane były za najbardziej złożony mechanizm skonstruowany przez człowieka. Nie jest to zwykły instrument, a potężna fizyczna machina zrośnięta z przestrzenią, zależna od jej specyfiki, reagująca na zachodzące w niej zmiany. Nic dziwnego, że budowa organów wymaga współpracy co najmniej dwudziestu specjalistów różnych dziedzin, a ostateczny efekt to przede wszystkim zasługa ich uszu i rąk.
Owocem niezliczonych godzin konsultacji i poszukiwań autora koncepcji organów NOSPR, Juliana Gembalskiego, głównego budowniczego, Antona Škrabla oraz architekta siedziby NOSPR, Tomasza Koniora, jest monumentalny instrument w stylu francuskiego symfonizmu, mierzący 13 metrów wysokości, 9 metrów szerokości i 6 metrów głębokości, składający się ze 108 głosów i dwóch stołów gry, z których jeden wzbogacono o manuał w stylu niemieckim.
Choć w organach NOSPR znalazło się wiele rozwiązań inspirowanych legendami z katedr w Rouen czy paryskiej Notre Dame, to przede wszystkim instrument współczesny, na miarę XXI wieku. Współczesny, czyli uniwersalny – taki, który otwiera przed nami miliony możliwości, pozwala bez oporów sięgać wstecz, do muzyki dawnych mistrzów, i w przód, przygotowując nas na muzykę, której jeszcze nawet nie potrafimy sobie wyobrazić.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Dzięki realizacji projektu muzyka organowa zagości na dobre w programach koncertowych NOSPR, rozbrzmiewając w rozmaitych odsłonach i konfiguracjach wykonawczych. Nowym instrumentem będą mogli cieszyć się nie tylko stali bywalcy cykli abonamentowych, ale i najmłodsi słuchacze koncertów edukacyjnych. Zakup nowych instrumentów poprawi komfort pracy naszych muzyków, zaś nowoczesna infrastruktura okołokoncertowa zapewni wysoki poziom i najlepszą jakość organizowanych koncertów i wydarzeń.
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Priorytet VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury.
Anton Škrabl
Prezes
ORGLARSTVO ŠKRABL
prof. Julian Gembalski
ekspert w projekcie, autor koncepcji
Andrzej Kriese
konsultant
Tomasz Konior
architekt
Koncepcję instrumentu stworzył Profesor Julian Gembalski. Ogólne założenia instrumentu to ścisłe nawiązanie do tradycji francuskich organów wychodzącej ze wzorców stworzonych przez najwybitniejszego organmistrza francuskiego Aristide Cavaillé-Coll’a i jego następców. Organy w NOSPR inspirowane były instrumentami kościoła Saint-Sulpice i katedry Notre Dame w Paryżu, a także katedry w Rouen. Ubogacenie instrumentu stanowi dodatkowy zespół brzmieniowy nawiązujący do romantycznych tradycji niemieckich, co sprawiło, że organy przybrały charakter tak zwanych organów uniwersalnych. Organy zamykają się zatem w 105 głosach podzielonych na pięć manuałów i klawiaturę pedałową, a uzupełnieniem dyspozycji są 3 głosy perkusyjne sterowane elektrycznie (łącznie 7 789 piszczałek). Wszystkie te zespoły brzmieniowe są rozmieszczone na czterech kondygnacjach wewnątrz szafy organowej mierzącej 13 metrów wysokości, 9 metrów długości i 6 metrów głębokości.
Łącząc bogactwo śląskich tradycji organowych z najlepszymi zdobyczami francuskich organmistrzów, organy NOSPR są pomostem między tym, co lokalne a tym, co globalne.
Mechanika w służbie muzyki
Współczesność, czyli możliwości
Milion części – milion możliwości.
ORGANY W SALI KONCERTOWEJ NOSPR
Instrument wybudowany w ramach projektu:
„Budowa organów koncertowych oraz zakup niezbędnego wyposażenia dla NOSPR w Katowicach”
Instrument szyty na miarę XXI wieku, czyli połączenie tradycji i nowoczesności
